Erkek İnfertilitesi
Bir çiftin “infertil “ olarak kabul görmesi için her iki tarafında incelenmesi şartı, günümüzde infertil erkeklerin tespit edilmesini sağlamaktadır. Zira, “Bebek sahibi olamamak” eskiden “sadece kadınlara” atfedilen bir durumdu. Ancak, gelişen teknoloji ve tıp sayesinde bugün; “erkekten kaynaklı infertilite” tanısı rahatça konabiliyor ve erkeklere de kısırlık tedavileri uygulanabiliyor. Erkek infertilitesi nedir, erkekte infertil durumu neden ortaya çıkar, erkek infertilitesinin çözümü var mıdır, erkek infertilitesinin tanısı nasıl konur, erkek infertilitesinin tedavisi nasıl yapılır gibi birçok sorunun yanıtını bulabileceğiniz bu içerikte, “erkek infertilitesi testleri” hakkında da bilgilere erişebileceksiniz.
Erkek İnfertilitesi Nedir?
Günümüzde birçok faktörün sebep olduğu “infertilite” de erkeklerin rolü de en az kadınınki kadar yüksek oranlardadır. Bu nedenle, bir çiftin “infertil” olarak değerlendirilmesi için hem kadına hem de erkeğe “araştırma yapabilmek” için ihtiyaç duyulmaktadır. Tıbbi sebeplerle açıklanabilen yâda açıklanamayan, “erkek kaynaklı” bebek sahibi olamama durumuna “erkek infertilitesi” denir.
Erkekte İnfertilite Sebepleri Nelerdir?
Çeşitli sebeplerden ötürü meydana gelen infertilite olma hali; kadın ve erkek faktörlü olarak ikiye ayrılarak incelenmektedir.
Erkeklerde “infertil” şikâyetine sebep olabilen hormonal bozuklukları; kalıcı yâda geçici olarak ayırmak mümkündür. Geçici infertiliteye sebep olabilen hormonal bozuklukların tedavisi yapıldığında ise “ bebek sahibi” olabilmek mümkün olacaktır. (örneğin; varikosel)
Beynin alt bölgesinde konumlanan ve üreme sisteminin sistemik olarak işlevini devam ettirmesinden sorumlu olan hipotalamusta yaşanan herhangi bir problem; “infertilite” olgusunu ortaya çıkarabilmektedir. GnRH hormonu gibi hipofiz bezine etki eden ve FSH ve LH hormonlarının salınmasını tetikleyen önemli hormonların salınımında “yaşanan” bir problem veya hormon değerlerinde düşme yâda yükselme söz konusu olursa; “infertilite” ile karşılaşılabilir. Kalman sendromu, Pader Willi Sendromu, Lawrance – Moon Biedel Sendromu gibi hipotalamus bozukluklarının, “erkek infertilitesini” tetikleyebildiği zaten bilinmektedir.
Tiroit bezi başta olmak üzere çeşitli organların çalışmasında” kontrol mekanizması “görevi gören hipofiz bezi, hormonların salınmasında da önemli rol oynar. Üreme sistemini kontrol eden hipofiz bezinin işlemesiyle ilgili problemler de “infertilite sebepleri” arasında sayılabilir.
- Varikosel
- Enfeksiyonlar
- Hormonal bozukluklar
- Kemoterapi tedavileri
- İlaç kullanımları
- Kriptorşidizim varlığı
- Anorşi durumu ( doğuştan testisin olmayışı)
- Kromozomal bozukluklar
- Çevresel faktörler
- Doğuştan sperm kanalının gelişmemesi
- Vezikolü seminalis kistleri, Gonore ve cerrahi müdahale kaynaklı deferens tıkanıklıkları
- Peniste eğrilik veya sertleşme sorunu
- Retrograd ejakülasyon varlığı
- Nörolojik hastalıklar
- Şeker hastalığı ve obezite, erkek infertilitesinin olası sebepleri arasında yer almaktadır.
Erkek İnfertilitesinin Tanısı Nasıl Konur?
Erkek kaynaklı infertilitenin net tanısının konması için bir takım test ve tahlillere ihtiyaç duyulur. Ürolog tarafından istenen bu test ve tahliller değerlendirilir ve gerekli görülürse “ileri düzey test ve tahliller” talep edilir. Tüm test ve tahliller sonucunda ise erkek kaynaklı infertilitenin varlığı yâda yokluğu kesinleştirilir.
Üroloğa “infertilite” şüphesi ile başvuran danışanlara ise “fiziki muayene” yapılır. Penis/ testislerin görüntüsü, testislerin torbada olup olmaması, sperm kanallarının varlığı yâda yokluğuna ek olarak varikosel varlığı da değerlendirilerek “semen analizi” talep edilir. Sperm sayımı ve incelenmesi aşamalarını içeren semen analizi sonucuna göre de genetik analizlere başvurulabilir. Ayrıca; çıkan sonuca göre de tedavi için aşılama, ilaç ve ameliyat tedavileri de doktor tarafından önerilebilir.
Erkek İnfertilitesi Tanısında Genetik Analizin Rolü
Semen analizi sonuçlarına göre erkekte “azospermi” yâda “hiç sperm” olmaması durumu söz konusu ise “genetik analizin” yapılması önerilebilir. Periferi kromozom ve Y kromozomu incelenmesini esas alan bu analiz ile “erkek infertilitesinin sebepleri” tespit edilebilir. Tıkayıcı tipte azoospermiden şüphe edilirse de sperm kanallarını değerlendirmek adına, transrektal ultrasonografi başta olmak üzere bazı özel genetik testlerin yapılması gerekebilir.
Sperm sayısı 5 milyon/ml’nin altında olan tüm erkeklere uygulanan genetik analiz, kan örneği ile yapılır ve sonuçlar 1- 2 hafta içinde kesin çıkar. Erkeğin, translokasyon adı verilen bir genetik hastalık taşıyıcısı olması halinde; FISH tekniği ile spermlerde yer alan kromozomal hatalar incelenir ve tüp bebek tedavisinde önemli rol oynayan sonuçlar elde edilir. Zira, “preimpantasyon genetik tanı” sayesinde “ sağlıklı embriyoların seçilmesi” tüp bebek tedavisinde “başarıyı” da beraberinde getirecektir.
Erkek İnfertilitesinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Günümüzde “erkek infertilitesinin tedavisi” çeşitli yöntemlerle yapılsa da “hormonal bozuklukların” tedavisi, “sadece” ilaç tedavisi ile yapılmaktadır. Sperm yapımını kontrol eden hormonlarda yaşanan seviye düşmelerini ilaçla düzeltmek ise mümkündür. Hipogonadotropik hpogonazidm adı verilen bu tablo için 2 yıla kadar uzatılan bir ilaç tedavisi söz konusu olabilmektedir. Böylece çift, tedavi sonrasında tüp bebek uygulamalarına gerek kalmadan çocuk sahibi olabilir.
Aşılama tedavisi ise menideki sperm sayısının 10 milyon üzerinde olduğu durumda uygulanır. Şiddetli sperm defektinin olmadığı durumlarda ise erkekten alınan sperm yıkanır, ölü hücreler ve toksik atıklar ortamdan uzaklaştırılır. Kaliteli ve hareketli spermler, rahîm ağızdan içeriye özel bir “kateter” yardımıyla iletilir ve spermlerin kendisinin hareket ederek yumurtaya ulaşması beklenir. Ancak; morfolojik bağlamda normal ve hareketli spermin varlığı, kadında tıkanıklık vb. gibi durumların olmaması ve yine kadının yumurta kalitesinin normal sınırlarda olması; bu yöntemin uygulanması ve başarıya ulaşması için esas koşullardır.
